Türkiye'de Doktora: Sayısal Veriler...

MEZUN DOKTORA ÖĞRENCİLERİNİN AKADEMİK ALANDA, ÜNİVERSİTELERDE VE ENDÜSTRİDE İŞ OLANAKLARINI ARTIRMA ÇALIŞMALARI

(Doktora Öğrencileri İçin İş Marketler - Job Markets)

Türkiye'de üniversiteler ihtiyaçları olan alanlarda akademik ilanları ulusal basında ve kendi web sitelerinde yayınlamakta, başvuruları almakta ve oluşturulan jürilerce uygun görülen öğretim görevlisini bünyelerine katmaktadır. Bu yapının üst ayağı YÖK'te yapılan kadro çalışmalarıdır.

Halbuki sürecin bir başka boyutu özellikle doktorasını yeni bitirmiş, akademiye veya endüstriye katılarak alanında ilerlemek isteyen yüzlerce genç akademisyen adayından üniversitelerimiz haberdar olamamaktadırlar. Bu amaçla özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nde ve Avrupa'da genç akademik grubun tanınmasını sağlayan –İş Marketler- tanıtım ve iş marketleri bu alanda yön verici ve destekleyici olmakta ve çok yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu tanıtımda doktorasını bitirmiş genç aday bir fotoğrafıyla birlikte kendi özgeçmişini, tez konusunu, danışmanının ve tez hocasının kim olduğunu ve çalışma alanlarını detaylı bir şekilde tanıtmaktadır. Bu tanıtımda özellikle doktorantın araştırma potansiyeli ve araştırma ilgi alanı öne çıkarılmalıdır. Bu tanıtım, akademiye, endüstriye ve de uluslararası görünüme açık olacaktır. Dolayısıyla doktoralarını tamamlamış, akademinin en genç kitlesine ciddi bir görünürlük ve tanınırlık sağlayacaktır.

Yükseköğretim Kurulu 2017 yılından itibaren kendi web sayfasında böyle bir çalışmayı başlatmanın hazırlığındadır. Ayrıca üniversitelerimize kendi web sayfalarında kendi yetiştirdikleri doktora öğrencilerini akademik alanlarına göre tanıtan sayfalar açmalarını önerecektir.

Böylece arzu ettiğimiz özellikle ülkenin Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve İç Anadolu bölgelerinde öğretim üyesi, akademisyen ve araştırmacı bulmakta zorlanan üniversitelerimiz doğrudan bu doktorantlarla görüşebilecek veya kümülatif araştırma gruplarının oluşması sağlanacaktır. Ayrıca sadece ulusal değil uluslararası akademi dünyası da ülkemizde yetişen bu gruba ulaşabilme olanağı elde edecektir.

Web sayfası dışında senede iki kez doktorantların üniversitelerle yüz yüze tanışmasını sağlayacak çeşitli toplantılar düzenlemek de planlarımız arasındadır. Yüz yüze yapılacak toplantılara yurt dışından da birçok dekan ve rektörün katılımını sağlayacağız.
Bu katılımla genç akademisyen adaylarının akademide birlikte çalışmalarının güçlenmesi, iletişimlerinin artması ve uluslararası bağlantılar kurabilmeleri de hedeflerimiz arasındadır.

Kaynak: YÖK, 100/2000 Projesi

100/2000 YÖK Doktora Programları Projesi
Küresel rekabet ortamında ülkelerin pozisyonlarının belirlenmesinde yükseköğretim odaklı süreçlerindeki performanslarının etkisi önemlidir. Bu kapsamda birçok ülkede yükseköğretim odaklı rekabete açık ve özellikle araştırmacı insan kaynağının geliştirilmesine yönelik programlar başlatılmıştır, bunlardan bazıları aşağıdadır:

Almanya	Excellence Initiative
Çin	Project 985 ve Project 865
Kore	Brain Korea 21 programme
Japonya	Global 30
Tayvan	Top Universities Project
Rusya	5-100 Project

Türkiye'nin 2023 yılı için ekonomide bilimdeki hedefleri kapsamında, yükseköğretim odaklı olarak önüne koyduğu stratejilerin başında:
· Bilgi transferi ekosisteminin oluşturulması ve geliştirilmesi,
· Eğitim ve insan kaynakları sisteminin oluşturulması ve geliştirilmesi, gelmektedir.

Bu konuda özellikle 2011 yılından sonra birçok kurum tarafından çalışmalar başlatılmıştır. Ancak sürecin en önemli girdisini oluşturacak nitelikli insan kaynağının nicel ve nitel kapsamda geliştirilmesine ihtiyaç bulunmaktadır. Mühendislik ve teknolojide doktora alanı olarak seçtiğimiz başlıklar, çalışılacak konuların ekonomik refah için bir üretim getirmesi, ekonomik ve toplumsal faaliyet alanlarına uygulanabilir olması ve uygulandıkları alanlarda üretkenliğin artmasının sağlanabilmesi hedeflenmektedir. Yarının dünyasında iddia sahibi olmanın yolu buradan geçmektedir ve YÖK bunu bir stratejik hedef olarak benimsemiştir. "Kalite güvencesi" kavramı, yükseköğretimin ve onun en önemli görevlerinden biri olan araştırmanın uluslararasılaşmasında aranılan ciddi bir değerdir. YÖK, 100/2000 Projesi sadece mali bir fonlama kaynağı olarak görülmeyecek, aynı zamanda kalite kavramını doktora sürecinin her döneminde takip edecektir. Çünkü, doktora (PhD) uluslararası bir kavramdır. Mobilitenin ve disiplinler arası çalışmanın bu kadar önde olduğu bir dönemde doktora programlarının da uluslararası eğitim değerleriyle yürütülmesi şarttır. 100/2000 Projesi'nin, üniversitelerimizde doktora kariyerini bugünkü olduğundan daha da öne taşıyacağını ümit etmekteyiz. Ülkemiz doktoralı insan kaynağı oranında 1000 kişiye 0.4 doktoralı insan kaynağı düşmektedir. Bu oran Çin'de, 2.2, ABD'de 1.7, Avrupa Birliğinde 1.5, Güney Kore'de 1.4, Kanada'da 1.2, Japonya'da 1.1'dir.

100 / 2000 Programı bu amaca yönelik olarak ülkemizin ihtiyaçları ve gelişim alanları dikkate alınarak uzun ve katılımcı bir yaklaşımla tasarlanmıştır ve geleceğe yönelik etkin bir projedir. Bu program kapsamında ülkemizin öncelikli alanlarına yönelik 100 alanda 2000 doktoralı insan kaynağı yetiştirilecektir. Bu insan kaynaklarının istihdamı ise sadece akademiye yönelik olmayıp, özellikle kamunun ve özel sektörün de gelişimi odaklı süreçlerine de ciddi yararlar sağlayacaktır.

Özetle 100 / 2000'in amacı hedefler doğrultusunda seçtiğimiz belirli alanlarda yetkinleşmektir. Şimdi bu genç ve dinamik nesile bunu tam olarak ifade etmeyi ve sürdürülebilir kalkınmayı önüne hedef koymuş Türkiye'de rol sahibi olabilmeleri için onları yetiştirdiğimizi anlatabilmemiz gerekmektedir. Çünkü Türkiye'nin bu alanlardayetkin bilim adamları olmalıdır.

2023 için çizilen vizyonda "net katma değerini kendi beyin gücüne dayanarak artırabilen" bir Türkiye hedeflenmektedir.

Hangi Alanlarda Verilmektedir?

1. TEMEL BİLİMLER VE MÜHENDİSLİK (Üst Alan)

01.01. Bulut / Nesnelerin İnterneti / Sosyal Ağlar / Büyük Veri (Alan)

01.01.01. Bilgi Güvenliği

01.01.02. Siber Güvenlik

01.01.03. Kriptoloji

01.01.04. Veri Madenciliği ve Veri Depolama

01.01.05. Veri Analitiği

01.01.06. Örüntü Tanıma Analizi

01.01.07. Biyometri ve Mahremiyet

01.01.08. Yüksek Başarımlı Hesaplama

01.02. Havacılık ve Uzay (Alan)

01.02.01. Hava ve Uzay Araçları Tasarımı

01.02.02. İtki Sistemleri

01.02.03. Otonom İnsansız Hava Araçları

01.03. Sağlık ve Moleküler – Hücresel Mühendislik (Alan)

01.03.01. Biyomalzeme ve Doku Mühendisliği

01.03.02. Biyomedikal Ekipmanlar (Tıbbi Cihazlar)

01.03.03 . İnsan Beyni ve Nörobilim

01.03.04. Nörogenetik

01.03.05. Gıda-Metabolizma Etkileşimi

01.03.06. Nanobiyoteknolojik Güdümlü İlaçlar

01.03.07. Biyosensörler

01.03.08. Biyoenformatik

01.03.09. Aşı Çalışmaları

01.03.10. Translasyonel Tıp

01.04. Gıda Teknolojileri (Alan)

01.04.01. Organik Tarım

01.04.02. Gıda Biyoteknolojisi

01.04.03. Gıda Güvenliği ve Gıda Güvencesi

01.05. Ulaştırma Akıllı Ulaşım Sistemleri (Alan)

01.05.01. Sürdürülebilir ve Akıllı Ulaşım

01.06. Enerji Teknolojileri (Alan)

01.06.01. Hidrojen ve Yakıt pilleri

01.06.02. Güç ve Depolama Teknolojileri

01.06.03. Enerji Depolama ve Enerji Malzemeleri

01.06.04. Yenilenebilir Enerji Kaynakları / Teknolojileri (Güneş Enerjisi, Rüzgar Enerjisi, Jeotermal, Hidrogüç)

01.06.05. Nükleer Enerji

01.07. Robotlar ve Akıllı Sistemler (Alan)

01.07.01. Robot Teknolojileri

01.07.02. İnsan- Bilgisayar Etkileşimi

01.07.03. Yapay Zeka

01.08. Malzeme Bilimi ve Mühendisliği (Alan)

01.08.01. Enerjik Malzemeler Teknolojileri

01.08.02. Yeni 3B Eklemeli Üretim

01.08.03. Akıllı Malzemeler

01.08.04. Biyobenzetim

01.08.05. Sıvı Arıtma Teknolojileri

01.08.06. Çalışanı Koruyucu Malzemeler (PPE)

01.08.07 . Fotonik

01.09. Mikro/Nano/Opto-elektronik ve Yarı İletken Teknolojileri (Alan)

01.09.01. Mikro ve Nanoteknoloji

01.09.02. Sensör Teknolojileri

01.10. Savunma Teknolojileri (Alan)

01.10.01. Savunma Sistemleri Entegrasyonu ve Sistem Mühendisliği

01.10.02. Savunma Bilişimi, Modelleme ve Simulasyon

01.11. Sürdürebilir Çevre Yönetimi Teknolojileri, Ekosistemler ve Sürdürülebilir Yapılı Çevre (Alan)

01.11.01. Sürdürülebilir ve Akıllı Kentler

01.11.02. Sürdürülebilir ve Akıllı Yerleşke

01.11.03. Sürdürülebilir Yapı Malzemeleri ve Teknolojileri

2. SAĞLIK (Üst Alan)

02.01. Tıp - Temel Bilimler (Alan)

02.01.01 . Moleküler Patoloji

02.01.02. Moleküler Farmakoloji ve İlaç Araştırmaları

02.01.03. Tümör İmmunolojisi

02.01.04. Moleküler Onkoloji

02.01.05. Gen Tedavisi ve Genom Çalışmaları

02.01.06. Kanser Epidemiyoloji

02.01.07. Doğal ve Bitkisel Ürünler, Kozmetik Ürünler

02.01.08. Farmakoekonomi ve Hasta Güvenliği

02.01.09. Farmasötik Biyoteknoloji ve İlaç Tasarımı

02.01.10. Fizyopatoloji

02.02. Tıp - Klinik Bilimler (Alan)

02.02.01. Hastane Enfeksiyonları

02.02.02. İnme (Stroke): Nörolojik Motor Rehabilitasyon

02.02.03. Davranış Bilimleri ve Yapay Zeka

02.02.04. Nörofizyoloji

02.02.05. Radyofarmasi ve Nükleer Tıp

02.02.06. Odyoloji ve Konuşma Bozuklukları

02.02.07. Klinik Beslenme

02.02.08. Moleküler ve Hücresel Gastroenteroloji

02.02.09. Metabolizma ve Kronik Hastalıklar (Obezite, Diyabet ve Ateroskleroz)

02.02.10. Otoinflamatuar Hastalıklar

02.02.11. Afet Tıbbı

02.02.12. KBRN Çalışmaları

02.03. Hemşirelik (Alan)

02.03.01. Psikiyatri Hemşireliği

02.03.02. Diyabet ve Podoloji Hemşireliği

02.03.03. Geriatri Hemşireliği

02.03.04. Acil Hemşireliği

02.03.05. Yoğun Bakım Hemşireliği

03.SOSYAL BİLİMLER (Üst Alan)

03.01. Hukuk (Alan)

03.01.01. Kamu Hukuku

03.01.02. Özel Hukuk

03.02. Sosyal Bilimler (Alan)

03.02.01. Katılım Bankacılığı

03.02.02. Kentsel Dönüşüm Çalışmaları

03.02.03. Yaşlılık Çalışmaları

03.02.04. Yoksulluk Çalışmaları

03.02.05. Göç Çalışmaları

03.02.06. Uluslararası Güvenlik ve Terör

03.02.07. Sosyal Medya Çalışmaları

03.02.08. Psikoloji

03.02.09. Felsefe

03.02.10. Mantık

03.02.11. Eski Türk Dili

03.02.12. Okul Öncesi Eğitim

03.02.13. Özel Eğitim (Yetenekli, Engelli vb)

03.03. Filoloji (Alan)

03.03.01. Ermenice

03.03.02. İbranice

03.03.03. Çince

03.03.04. Rusça

03.04. Yönetim Bilimleri (Alan)

03.04.01. Bilim ve Teknoloji Politikaları

03.04.02. Tedarik Zinciri Yönetimi

03.04.03. Ar-Ge Yönetimi

04. MİMARLIK VE TASARIM (Üst Alan)

04.01.01. Mimarlık

04.01.02. Endüstriyel Ürünler Tasarımı

04.01.03. Şehir ve Bölge Planlama

04.01.04. Restorasyon

YÜKSEKÖĞRETİM KURULU TARAFINDAN DOKTORA PROGRAMLARINA KAYITLI ÖĞRENCİLERE VERİLECEK BURSLARA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR