Scientia, Fortitudo et Virtus (Bilgi, Cesaret ve Fazilet)

29 Temmuz 2015

Bir saniyenin önemi!

Yarın (1 Temmuz Perşembe 2015), bütün dünya fazladan bir saniye kazanıyor. Buna “saniye sekmesi” ya da “artık saniye” de deniyor (İng. leap second).

Peki, “saniye sekmesi” nedir?

Saatlerin tüm dünyada yarın 1 saniye geriye ayarlanmasına sebep olan durum, “zaman”ın birim tanımlanmasından kaynaklanmaktadır.  İnsanoğlu zamanı daima güneşe göre ölçe gelmiş ve modern insan (modern Homo sapiens) güneşin gökyüzünde aynı pozisyona yeniden gelmesini (genellikle öğlen vakti) “bir gün olarak” değerlendirmiştir. Çok daha sonraları (çünkü Homo sapiens ilk ortaya çıktığında zaman kaydedilmiyordu ve bugünkü manada değildi) 1 gün 24 saate, 1 saat 60 dakikaya ve 1 dakika 60 saniyeye bölünmüştür.

Ancak, dünyanın güneş etrafındaki dönme hızı hep aynı değildir. Çekme-itme (manyetizma) ve diğer nedenlerden dolayı (soğuma, ısınma, yer çekirdeğinde ve güneşte olağandışı hareketlenmeler, vs…) dünyanın güneş etrafındaki dönüme hızında çok küçük de olsa (yıllar içinde saniyelerle ölçülebilen) farklılıklara sebep olur.


Günümüzde, “atomik saatlerle” saniyeyi daha kusursuz ve küsursuz belirleyebiliyoruz. Dünyanın güneş etrafında dönmesinin referans alınması yerine, atomik saatlerin kullanılmasının iki nedeni var:

Birincisi, zaman ölçeği daha küçüktür (dünyamızın güneş etrafında tam bir dönüşünü ifade eden 1 yıl zaman birimi, atomik saatlerde “bir salınım” “bir saniye”den çok daha küçüktür). İkincisi, atomik saatteki salınım frekansı hep aynıdır ve değişmez. Benzer şartları kullandığınız sürece, dünyanın (veya herhangi bir gezegenin) neresinde olursanız aynı salınım frekansını elde edersiniz. Günümüzde, “saniye”nin tarifi, en düşük elektronegativiteye (elektonlara karşı ilgisi az) sahip olan Sezyum atomunun kararlı izotopu olan Sezyum 133 içinde elektron geçişine göre yapılmaktadır.

Atomik saatlerin kullanılmaya başlandığı 1972’den beri 26 adet “artık saniye” olmuş ve insanoğlu yaklaşık yarım dakika (30 saniye) zaman kazanmıştır. En son “artık saniye” ise bu gece “gece yarısında” olacak ve tüm dünyada saatler 1 saniye geriye ayarlanacaktır (tabi kol saatimizi ayarlamaya gerek yok!). Saniyede milyonlarca işlem yapan bilgisayarlar, hücrelerimiz, büyük şirketler için bu 1 saniyenin önemi açıksa da, insanlar bir saniyede aşık olabilir ve hayatın geri kalan kısmını ya mutlu ya da mutsuz geçirebilir, bir saniyede büyük bir ilham gelir ki, bu ilham büyük bir buluş veya eskimeyen bir besteye dönüşebilir, beyin bir saniyede cinnet pozisyonuna geçebilir ve bir katile bir seri cinayet işletebilir.

Hikmet Geçkil

Eğer hala, “1 saniyenin önemi nedir ki?” diyorsanız. Aşağıdaki linki tıklayın:

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder